Spomenik prirode

Klisura Osaničke reke

   http://www.vrelahomolja.com/vrela-homolja/osanica

Sam naziv „Osanička klisura“, „Osanička reka“, jasno kazuje da su ovi prirodni resursi vezani za naselje Osanica koje pripada opštini Žagubica, odnosno Homolju. Osanička reka koja prolazi kroz naselje Osanica, desna je pritoka reke Mlave, a njeno izvorište čine više manjih potočića koji neposredno izviru ispod Homoljskih planina, koje čine prirodnu severnu granicu opštine Žagubica prema Kučevu. Visinska razlika Osaničke reke od izvorišta do ušća jeste oko 500 metara, a visina klisure kreće se od 180-250 metara.

Na 500 metara od naselja, uzvodno uz Osaničku reku nalazi se zaštićeno prirodno dobro III kategorije „Klisura Osaničke reke“, koje zahvata levu i desnu obalu reke u površini od 30.44.45 ha,a počev od veštački napravljene brane na samoj reci. Bogata različitim oblicima, geomorfološke građe Osaničku klisuru sa kraškm i hidrološkim pojavama iz perioda paleozoika, mezozoika i kenozoika čini je jedinstvenom na ovim prostorima. U samoj klisuri očuvale su se 166 biljne zajednice među kojima su dominantne reliktne vrste, 22 vrste ptica i 15 vrste faune sisara.
Na sredini zaštićenog područja, Osaničku klisuru krasi Osanička prerast (kameni most), tunelskog tipa, dužine oko 10 metara i visine tunela oko 1,3 metara. Zanimljivo je što prerast spaja obale klisure na čijim se vrhovima prepoznaju ostaci nepoznatih i neistraženih utvrđenja, a u samoj reci nalazi se kamenje koje je oblikovano ljudskom rukom. Brežuljak na levoj obali reke, lokalno stanovništvo vlaškog porekla naziva „Šetaće“, što još više ide uprilog pretpostavci da je tu bila naseobina odnosno „šetalište“ – trgovačko mesto. Uzvodno, oko stotinu metara od prerasti u samom dnu reke, a ispod okomitih stena, na obe obale izviru dva veoma jaka izvora koja u sušnom periodu čine Osaničku reku.

Dragiša Bogdanović,
Izvarica