Do 1962.godine Osanica je administrativno pripadala opštini Krepoljin kao drugo naselje po veličini.Danas je na četvrtom mestu u opštini Žagubica po broju stanovnika , na četvrtom mestu po površini atara,a po gustini naseljenosti na 11 mestu.
Od sedamnaest naseljenih mesta u Homolju Osanica je verovatno najstarije jer se u pisanom obliku pominje krajemXIV veka.Naime ,u povelji koju je knez Lazar dao manastiru Gornjaku 1830.godine,navode se dva homoljska sela:Osanica i Donje Adujevo, kao Prokop i Vrbovnik,sela podarena crkvi Bogorodičnoj u Ždrelu Braničevskom.Veličina naselja iz tog doba je potpuno nepoznata , kao i to koliko je sela bilo u Homolju.
Pouzdaniji podatak o Osanici nalazimo tek skoro posle jednog veka – u Braničevskom „tefteru“ iz 1467. godine,kada je imala samo 4 kuće i spadala u najmanja sela.Tadašnja lokacija odgovarala bi današnjoj lokaciji.
Osanica je jedino selo koje je nakon pustošenja i raseljavanja Homolja prilikom seobe srpskog naroda 1690 godine, ponovo onovljeno na istom mestu.
Donje Adujevo više ne postoji , kao ni Vrbovnik čija je prvobitna lokacija nepoznata, dok se za Prokop pretpostavlja da je obnovljen pod imenom Pečanica koja takodje ne postoji.
Strana u izradi ….. ujedno i poziv svima da napisu za svoje naselje nesto izmedju legende i istine.
Treba pročitati od unuka prote Mateje Nenadovića, mislim da se zove nešto slično na „Seobu Srba“. Posle toga može da se nađe u Beogradu u Patrijaršiji (pravoslavlje u ‘Omolju) i u Sremskim Karlovcima u manastirskim knjigama o seobi Srba sa Kosova. Posle toga mudrost je pisati istinu.
Braća kraljevi Dragutin i Milutin, osvajavši severne teritorije niz Moravu, Resavu i Mlavu, osvajaju grad Golubac i Braničevo. U Braničevu su vladali dva brata Drman i Kudelin (bugarski – vidinski vazali), koji nisu hteli da se pokore i beže sa svojom svitom uz Mlavu. Drman se naseljava u Staru Izvoricu (i danas postoji groblje u Izvarici, na Glogovu), a Kudelin u Adujevu, a njihovo groblje je u parceli Branislava Milivojevića iz Izvarice, u ataru naselja Ribare, pored desne obale potoka Adujevo, počev od puta koji vodi od krivine regionalnog puta za Petrovac (kod velikog fudbalskog igrališta, koje je zajedničko za Ribare i Izvaricu) i dalje ide uz „Držanovac“. Kasnije su pod Turskim terorom Ribarci otišli u sadašnju Donju malu u sadašnje Ribare. Knez Lazar je darovao Gornjaku Izvoricu, Adujevo, Osaonicu, Bresnicu (Breznicu). Za zasluge meštanima Osanice, Ribara i Izvarici, kneginja Milica daruje crkvu brvnaru na ušću Osaničke reke u Mlavu, „Šupljaju“, obzirom da je tu odrastao despot Stefan Lazarević, i po njemu se u Ribarskoj klisuri u Osaničkom ataru zove kamen, „Knežev kamen“. Takođe tu je bilo prvobitno naselje Lopušnja, a kasnije se odselili u sadašnju Osanicu. Sve ostalo je neistina, lako za dokazivanje, a nevernici neka mi se obrate da odemo zajedno na uvid u potrebnu dokumentaciju, da se uvere. Ima još mnogo detalja o tome ali ovaj prostor za pisanje je mali.
D. Bogdanović
Na strani
http://www.vrelahomolja.com/manastiri-i-crkve-na-teritoriji-opstine-zagubica/manastir-gornjak
Povelja kneza Lazara za manastir Gornjak iz 1380. godine
Deo teksta se odnosi na navedeno.Bolje rečeno na tčnost navoda
Molimo da ispravite grešku u gornjem tekstu o naselju Osanica u delu gde je „1830.godine“ treba da stoji „1380.godine“. Najrealnija legenda o nastanu imena sela Osanica je:“Posle propasti Vizantijskog carstava, na prostoru današnjeg Homolja bitisalo je više naselja, među kojima, bilo je i naselje Lapušnik (na vlaškom „Lapušnjik“) koje je postojalo na proplanku (u tipu rimskih naselja) između današnih naselja Osanice i Krepoljina. Prvim prodorom Turaka na ove prostore, selo Lapušnik je opustošeno.Jedan od stanovnika tog sela zvao se Njica Dragul (starosedelac ovih prostora). Videvši prelete gavranova koji su ispustili konjsku balegu, posumnjao je u nailazak vojske, te je obavestio brata da sa familijom pobegnu iz sela, jedan na zapad, drugi na istok, do prvih tekućih voda. Njica je sa svojima krenuo na istok i naišao na rečicu (današnja Osanička reka) i išao uzvodno dokle je god mogao. Iza zaprežnih kola ostajale su mrtve ribe. Kako je predeo bio bogat i ribom, i šumom i raznim voćem, nastanio se na levoj obali reke. Kako je Njica bio slabovid, slao je suprugu da mu preko reke sakuplja šljive. I tako danima… kao je voće nestajalo supruga probira okolo stabala šljiva ali ih ne donosi mužu. On preko reke viče, a ona mu na vlaškom odgovara: „Osă Njică“ („Koštice Njica“) i tako ostade ime naselja: OSANICA. (Tako da pored te familije Dragul – Dragulješći – danas Draguljevići, priključili su se i Padurješći – danas Tomići i Trujkuonji – danas Trujkići čiji preci i dan danas žive u Osanici i to prve dve familije na mestu gde su im se preci doselili…